Nowe Porozumienie w sprawie wynagrodzeń dla osób artystycznych

Nowe Porozumienie to inicjatywa Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej (OFSW) – ogólnopolskiego stowarzyszenia zrzeszającego osoby artystyczne i działające profesjonalnie w polu sztuki współczesnej.

Nowe Porozumienie jest umową zawartą między instytucjami kultury a środowiskiem artystycznym ustalająca minimalne honoraria dla osób artystycznych za udział w wystawach. Ustanawia ona nowy standard współpracy oraz transparentne zasady wynagrodzeń i jest przełomową zmianą w polityce kulturalnej. Do tej pory porozumienia podpisały: BWA Wrocław, TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie, warszawskie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki.

27 listopada 2025 roku do Nowego Porozumienia dołączyły Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie oraz MOCAK.

To bardzo ważny krok w historii krakowskich instytucji. Dla MOCAK-u i Bunkra Sztuki współpraca ze współczesnymi artystkami i artystami jest bardzo istotnym elementem programu, budowania opowieści o współczesnym świecie i kulturze i tworzenia kulturalnej oferty dla mieszkanek i mieszkańców miasta. Podpisanie Nowego Porozumienia jest wyrazem uznania społecznego znaczenia pracy artystycznej. Jest też deklaracją solidarności ze środowiskiem artystycznym i podkreśleniem potrzeby poprawy sytuacji ekonomicznej i zabezpieczenia podstawowych potrzeb życiowych artystek i artystów sztuk wizualnych.

Podpisanie Nowego Porozumienia w Urzędzie Miasta Krakowa – w gabinecie Prezydenta – nadaje temu wydarzeniu szczególny, symboliczny wymiar. Miasto, jako organizator instytucji kultury, współtworzy warunki, w jakich funkcjonują artystki i artyści oraz instytucje publiczne. Wsparcie prezydenta dla idei porozumienia odczytujemy jako ważny gest sojuszu na rzecz odpowiedzialnej polityki kulturalnej i realnego uznania pracy twórczej. To wyraźny sygnał, że standardy wynagrodzeń osób artystycznych są wspólną sprawą środowiska i władz samorządowych.

Stronę twórców i twórczyń reprezentują Antoni Burzyński, Monika Drożyńska, Katarzyna Górna oraz Marta Romankiv. Stronę instytucjonalną reprezentują Adam Budak – dyrektor MOCAK-u oraz Delfina Jałowik – dyrektorka Bunkra Sztuki.

 

POROZUMIENIE

1. Instytucje deklarują wypłacanie osobom artystycznym biorącym udział w wystawach wynagrodzeń nie niższych niż przedstawione w poniższych ustaleniach.

Nowe Porozumienie ws. minimalnych wynagrodzeń dla artystek i artystów nie tylko wiąże wysokość honorarium za udział w wystawach z faktem zaprezentowania dzieła, ale odnosi się również do czasu i wysiłku włożonego w sam proces twórczy.

Ze względu na specyfikę działalności artystek i artystów sztuki współczesnej podstawą obliczenia wysokości minimalnego wynagrodzenia w Nowym Porozumieniu jest określony w miesiącach czas pracy potrzebny na przygotowanie wystawy mnożony przez wysokość płacy minimalnej. Wysokość honorariów będzie zatem waloryzowana w czasie w oparciu o wysokość płacy minimalnej w Polsce określonej  Rozporządzeniami Rady Ministrów.

Ustalone w umowie minimalne stawki wynagrodzeń obejmują wszystkie osoby artystyczne, które biorą udział w wydarzeniach artystycznych w polskich instytucjach, niezależnie od ich narodowości lub miejsca zamieszkania.

2. Stawki podzielone są na kategorie wystaw i zależą od koniecznego zaangażowania czasu i pracy osoby artystycznej. Wysokość minimalnego wynagrodzenia za udział w wystawie w danej kategorii obliczana jest jako iloczyn przyjętego czasu pracy i wysokości minimalnego wynagrodzenia w danym roku.

a)    Wystawy zbiorowe:

prezentacja już istniejącego dzieła lub dzieł osoby artystycznej:

nie mniej niż 1/2 miesiąca = 1/2 pensji minimalnej

nowe dzieło wykonane na potrzeby wystawy:

nie mniej niż 2 miesiące pracy twórczej = 2 pensje minimalne

b)    Wystawy indywidualne „małe” typu project room

zawierające nowe dzieło lub dzieła:

nie mniej niż 4 miesiące = 4 pensje minimalne

złożone z już istniejących dzieł lub dzieła:

nie mniej niż 3 miesiące = 3 pensje minimalne

c)    Wystawy indywidualne „duże”

nowe dzieła lub/i retrospektywa zawierająca nowe i/lub istniejące dzieła:

6 miesięcy = 6 pensji minimalnych

Powyższe wynagrodzenia nie zawierają w sobie innych kosztów, takich jak koszty produkcji dzieła, transport, ubezpieczenia, promocja, przejazd i zakwaterowanie.

3. Kwoty obowiązujące w roku 2025, obliczone na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów, stanowią załącznik do niniejszego porozumienia.

W każdym kolejnym roku zwaloryzowane kwoty będą publikowane na stronie OFSW oraz przesyłane do instytucji sygnatariuszek.