//Dwuznaczne historie// - Elżbieta Sala
Dwuznaczne historie - Elżbieta Sala
W szkole podstawowej Marta Sala dostała zadanie polegające na rozpoznaniu obrazu na podstawie jego fragmentu. Reprodukcja przedstawiała eleganckie klapki. Były to buty z Portretu małżonków Arnolfinich Jana van Eycka z 1434 roku. Malarz namalował pantofle znajdujące się na podłodze tuż obok pary, a nie – jak można by się spodziewać – na stopach małżonków. Marta Sala przetworzyła twórczo to właśnie ćwiczenie podczas projektowania wkładki edukacyjnej. Buty, zdaniem artystki, wyrażają bowiem stan emocjonalny ich właścicieli. To, jakie buty nosimy, mówi dużo o naszej osobowości, o naszych upodobaniach, a nawet stylu życia, który prowadzimy. Dobierając różne pary butów, określamy charakter, konstruujemy tożsamość. Postacie prezentowane na portretach Marty Sali wydają się radośnie uśmiechać, jednocześnie jednak wyczuwalne jest u nich wewnętrzne napięcie. Dwuznaczność ta, będąca charakterystyczną cechą malarstwa młodej artystki, koresponduje z wieloma możliwościami interpretacji obrazów van Eycka.
Co przydarzyło się Marcie?
Prezentowana w tym numerze praca to collage stworzony z fragmentów obrazów artystki. Każda z par butów rozsypanych wokół intrygujących postaci została wycięta z portretów przedstawiających jej przyjaciół. Kobieta trzymająca w ręku kubek, jak również leżąca roześmiana postać przypominająca chłopca, to Marta. Ten zabieg artystyczny prowokuje do zastanowienia się, co przydarzyło się artystce i co wspólnego z tym zdarzeniem mają jej bliscy.
To (nie) tylko buty
Marta Sala zdecydowała się nie uzupełniać swojej pracy żadnym poleceniem. Jej projekt można dowolnie interpretować. Czytelnik może bawić się w odgadywanie zainteresowań właściciela butów, dorysowując jego postać lub ubierać artystkę w obuwie jej przyjaciół.
Praca Marty to także głos w dyskusji o edukacji w zakresie sztuki. Jej projekt jest przewrotny i pełen ironii wobec tradycyjnych sposobów nauczania. Edukator, tak jak w przypadku wspomnianego zadania z obrazem van Eycka, zazwyczaj koncentruje się na wyabstrahowanym z relacji przedmiocie i pomija jego złożone znaczenie. Odpowiedzią na to szkolne ćwiczenie jest odwracająca ów proces praca Sali – konkret zmienia się na powrót w symbol i uruchomiona zostaje wyobraźnia odbiorcy.
Elżbieta Sala (ur. 1984) – absolwentka filozofii UJ i politologii URz, doktorantka na Wydziale Filozoficznym UJ. W MOCAK-u kieruje Działem Edukacji i współtworzy projekt Muzeum Kobiet.
Marta Sala (ur. 1985) – zajmuje się malarstwem, projektowaniem i szyciem kostiumów oraz nowym kuratorstwem. W 2010 roku uzyskała dyplom w Pracowni prof. Leszka Misiaka na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie. Artystka uprawia malarstwo o podłożu psychologicznym, ściśle związane z intuicyjnym doznaniem złożoności natury ludzkiej.